Sinds 2019 is er wereldwijd een toename waargenomen van patiënten die zich presenteren met functionele Tourette-achtige gedragingen (FTB). Dit wordt in verband gebracht met de blootstelling aan inhoud op sociale media gerelateerd aan tics, hoewel andere factoren dit fenomeen lijken te versterken.
Onlangs is hiervoor de term mass social media-induced illness (MSMI), in het Nederlands: “massale door sociale media veroorzaakte ziekte” voorgesteld.
Overeenkomstig deze hypothese kon de presentator van het Duitse YouTube-kanaal “Gewitter im Kopf” (“Onweersbui in het hoofd”) geïdentificeerd worden als de oorspronkelijke virtuele indexpatiënt.
Het doel van dit artikel is om de klinische kenmerken te presenteren van een steekproef van 32 patiënten gediagnosticeerd met MSMI-FTB in vergelijking met een grote steekproef van patiënten met het syndroom van Tourette (TS) en andere chronische ticstoornissen (CTD) (n = 1032) uit hetzelfde centrum in Duitsland.
Hierbij worden klinische factoren aangedragen die nuttig zijn om onderscheid te maken tussen tics bij TS/CTD en MSMI-FTB. De belangrijkste bevindingen zijn als volgt: bij patiënten met MSMI-FTB in vergelijking met degenen met TS/CTD zijn een significant hogere leeftijd bij het begin van de symptomen vastgesteld, een significant hoger percentage vrouwen, een significant hoger percentage van obscene en sociaal ongepaste symptomen, een significant lager percentage van ADHD als bijkomende aandoening, en een significant lager percentage van OCD/OCB.
Daarentegen verschilden de percentages van bijkomende angst en depressie, evenals de gerapporteerde frequentie van voorafgaande dranggevoelens en onderdrukbaarheid van symptomen niet tussen de groepen.
Deze bevindingen zijn belangrijk, omdat ze helpen bij het onderscheiden van tics die voortkomen uit MSMI-FTB en die bij TS/CTD. Een hogere leeftijd bij het begin van de symptomen en een hoger percentage vrouwen kunnen indicatoren zijn van MSMI-FTB. Bovendien lijken de symptomen bij MSMI-FTB zich vaker te uiten in obscene en sociaal ongepaste vormen. Het lagere percentage comorbide ADHD en OCD/OCB bij MSMI-FTB kan ook een nuttige aanwijzing zijn bij het stellen van de diagnose.
Het is echter belangrijk op te merken dat comorbide angst en depressie even vaak voorkomen bij zowel MSMI-FTB als TS/CTD, en dat de frequentie van voorafgaande dranggevoelens en onderdrukbaarheid van symptomen vergelijkbaar is tussen de twee groepen. Deze bevindingen benadrukken het belang van een grondige klinische evaluatie om een nauwkeurige diagnose te stellen en passende behandelingen te bieden.
Conclusie
MSMI-FTB is een nieuw fenomeen dat functionele Tourette-achtige gedragingen veroorzaakt. Het onderscheiden van deze aandoening van het syndroom van Tourette en andere chronische ticstoornissen is van cruciaal belang. De gepresenteerde klinische kenmerken kunnen hulpverleners helpen bij het stellen van een nauwkeurige diagnose en het bieden van passende zorg aan patiënten die lijden aan MSMI-FTB. Verder onderzoek is nodig om dit fenomeen beter te begrijpen en effectieve behandelingsstrategieën te ontwikkelen.
Fremer C, Szejko N, Pisarenko A, Haas M, Laudenbach L, Wegener C, Müller-Vahl KR. What distinguishes patients with mass social media-induced illness presenting with Tourette-like behavior from those with Tourette syndrome? Results of a prospective cohort study. Eur Arch Psychiatry Clin Neurosci. 2023 May 20. doi: 10.1007/s00406-023-01603-z. Epub ahead of print. PMID: 37209130.
