Uit onderzoek blijkt dat ongeveer 3% van de volwassenen wereldwijd ADHD heeft. Interessant genoeg wordt ADHD bij vrouwen vaak pas later gediagnosticeerd dan bij mannen, wat wijst op verschillen in hoe de symptomen tot uiting komen tussen de seksen. Waar mannen doorgaans meer externe symptomen vertonen, zoals hyperactiviteit, hebben vrouwen vaker te maken met interne symptomen, zoals emotionele dysregulatie. Deze verschillen kunnen ervoor zorgen dat vrouwen minder vaak en later in hun leven worden gediagnosticeerd met ADHD.
Verschillen in ADHD bij mannen en bij vrouwen
Hoewel er al veel onderzoek is gedaan naar ADHD, worden sekseverschillen in de symptomen en gedragingen bij volwassenen vaak over het hoofd gezien. Recent onderzoek heeft zich specifiek gericht op het bestuderen van deze verschillen, met name in hoe mannen en vrouwen met ADHD zich gedragen in risicovolle situaties. Eerder onderzoek suggereert dat vrouwen met ADHD meer moeite hebben met emotionele regulatie, wat hun beslissingsgedrag kan beïnvloeden. De onderzoekers waren geïnteresseerd in hoe deze verschillen tussen mannen en vrouwen zich uiten in risicogedrag en de bijbehorende fysiologische reacties, zoals hartslag en huidgeleiding.
In het bijzonder richtte het onderzoek zich op de vraag of er verschillen zijn in hoe mannen en vrouwen met ADHD reageren op emotioneel geladen situaties, en hoe dit hun besluitvorming beïnvloedt. Aangezien eerdere studies al hadden laten zien dat emotionele processen van invloed zijn op risicovol gedrag, werd verwacht dat vrouwen met ADHD meer risico’s zouden nemen dan mannen, juist door een verminderde gevoeligheid voor hun eigen lichamelijke signalen.
Hoe werd het onderzoek uitgevoerd?
Om deze vraag te beantwoorden, voerden de onderzoekers een experiment uit met behulp van de Balloon Analogue Risk Task (BART), een taak waarbij deelnemers beslissingen nemen die mogelijk risico’s met zich meebrengen. De deelnemers moesten een virtuele ballon opblazen: hoe groter de ballon, hoe meer geld ze konden verdienen, maar hoe groter ook het risico dat de ballon zou ontploffen en ze hun winst zouden verliezen. Dit simuleert risicovol gedrag zoals gokken of impulsief handelen.
Tijdens deze taak werden de huidgeleiding en andere fysiologische reacties van de deelnemers gemeten, wat inzicht gaf in hun emotionele arousal. Deelnemers waren 29 volwassenen met ADHD en 33 volwassenen zonder ADHD, verdeeld over mannen en vrouwen.
Deelnemers vulden ook vragenlijsten in die hun emotionele competentie, risicoperceptie en gevoeligheid voor beloningen en straffen beoordeelden. Zo konden de onderzoekers niet alleen hun gedragsreacties meten, maar ook hun eigen percepties van emoties en risico’s onderzoeken.
Mannen en vrouwen verschillen in risicogedrag
Uit het onderzoek bleek dat er aanzienlijke verschillen zijn tussen mannen en vrouwen met ADHD als het gaat om risicogedrag. Vrouwen met ADHD namen in de risicovolle taak aanzienlijk meer risico’s dan mannen met ADHD. Dit is opvallend, omdat dit patroon niet werd gezien bij de controlegroep van gezonde volwassenen. Bij deze groep namen mannen en vrouwen ongeveer evenveel risico’s.
Vrouwen met ADHD namen in de risicovolle taak aanzienlijk meer risico’s dan mannen met ADHD.
Interessant genoeg kwamen deze verschillen in gedrag niet overeen met de fysiologische metingen van hun emotionele arousal, zoals huidgeleiding. Terwijl mannen doorgaans een sterkere fysiologische reactie vertoonden op risico’s (zoals een verhoogde huidgeleiding), was dit bij vrouwen met ADHD minder het geval. Dit suggereert dat vrouwen met ADHD mogelijk minder bewust zijn van hun eigen lichamelijke signalen, wat zou kunnen verklaren waarom ze geneigd zijn meer risico’s te nemen. Deze verminderde gevoeligheid voor hun eigen emoties en lichaamssignalen kan ertoe leiden dat vrouwen met ADHD in het dagelijks leven vaker risicovol gedrag vertonen, zonder zich volledig bewust te zijn van de gevaren.
Fysiologische reacties en gedrag: Wat zeggen ze over emoties?
Het meten van fysiologische reacties, zoals huidgeleiding, biedt inzicht in onbewuste emotionele processen. Deze processen zijn van cruciaal belang bij het nemen van beslissingen, vooral in situaties waarin snel moet worden gehandeld en er geen tijd is voor zorgvuldige overwegingen. De huidgeleidingsreactie wordt vaak gebruikt als indicator van emotionele opwinding. Het lichaam reageert automatisch op stressvolle of risicovolle situaties, zelfs voordat we ons er bewust van zijn. Deze automatische reacties kunnen ons helpen betere beslissingen te nemen door ons te waarschuwen voor gevaar.
In het geval van mannen met ADHD lieten de metingen zien dat ze sterker reageerden op negatieve feedback, zoals het verlies van geld, dan vrouwen met ADHD. Dit suggereert dat mannen beter in staat zijn om hun emoties te reguleren en hun gedrag hierop aan te passen. Vrouwen daarentegen lijken minder gevoelig voor deze waarschuwingssignalen van hun lichaam, wat zou kunnen verklaren waarom zij meer risico’s nemen.
Waarom zijn deze verschillen belangrijk?
De bevindingen van dit onderzoek zijn belangrijk omdat ze laten zien dat ADHD niet op dezelfde manier werkt bij mannen en vrouwen. Traditioneel is ADHD-onderzoek sterk gericht op mannelijke symptomen, zoals hyperactiviteit en impulsiviteit, maar dit onderzoek laat zien dat vrouwen met ADHD vooral moeite hebben met emotionele regulatie. Dit betekent dat er meer aandacht moet komen voor de sekseverschillen in de diagnose en behandeling van ADHD.
Vrouwen met ADHD lijken minder goed in staat om hun eigen emoties en lichaamssignalen te interpreteren, wat leidt tot meer risicovol gedrag. Dit kan grote gevolgen hebben voor hun dagelijks leven, bijvoorbeeld in situaties waarin snel en effectief moet worden gereageerd, zoals bij autorijden of financiële beslissingen.
Implicaties voor diagnostiek en behandeling van ADHD
Dit onderzoek benadrukt het belang van het rekening houden met sekseverschillen in zowel de diagnose als de behandeling van ADHD. De bevindingen suggereren dat vrouwen met ADHD mogelijk meer ondersteuning nodig hebben bij het ontwikkelen van emotionele regulatievaardigheden en het leren herkennen van hun eigen fysiologische reacties. Dit zou kunnen helpen om risicovol gedrag te verminderen en de kwaliteit van leven te verbeteren.
De resultaten wijzen ook op de noodzaak van verder onderzoek naar de effecten van ADHD-specifieke medicatie op de fysiologische en emotionele processen bij vrouwen, aangezien deze een belangrijke rol kunnen spelen in hun risicogedrag.
Halbe E, Heger AS, Kolf F, Hüpen P, Bergmann M, Harrison BJ, Davey CG, Philipsen A, Lux S. Sex differences in physiological correlates of affectively driven decision-making behavior in adult ADHD. BMC Psychiatry. 2024 Sep 5;24(1):602. doi: 10.1186/s12888-024-06040-3. PMID: 39237929; PMCID: PMC11375934.
