Neuropsychiatrische aandoeningen zijn psychische ziektes die invloed hebben op hoe het brein werkt. Bekende voorbeelden zijn depressie, angststoornissen, autisme, ADHD en schizofrenie. Deze aandoeningen komen vaak voor, beïnvloeden het dagelijks leven sterk, en veroorzaken ongemak of lijden. Voor mensen met bijvoorbeeld angst en depressie kan het dagelijks functioneren zwaar zijn, terwijl anderen met autisme of ADHD uitdagingen vinden in sociale contacten of concentratie.
Medicijnen die bedoeld zijn om de symptomen te verlichten, werken niet altijd even goed voor iedereen. Onderzoekers zoeken daarom naar nieuwe methoden om deze ziektes beter te begrijpen en behandelen.
Waarom is behandeling van hersenaandoeningen zo lastig?
Een van de grootste obstakels bij de behandeling van hersenaandoeningen is de bloed-hersenbarrière. Deze barrière beschermt het brein tegen schadelijke stoffen, zoals giftige stoffen en bacteriën, maar maakt het moeilijk voor medicijnen om de hersenen te bereiken. Hierdoor blijven de hersenen beschermd, maar ook afgesloten van veel soorten medicijnen.
Veel medicijnen, zoals tabletten en injecties, kunnen niet goed door deze barrière heen dringen. Daarom moet er gezocht worden naar methoden die het medicijn wél tot in de hersenen kunnen brengen. Een van de nieuwe en veelbelovende oplossingen die wetenschappers onderzoeken, zijn nanomedicijnen.
Nanomedicijnen zijn medicijnen die zijn ontworpen met behulp van nanotechnologie. Dit betekent dat ze zo klein zijn dat ze onder de microscoop nauwelijks te zien zijn; je kunt ze zelfs alleen zien met speciale krachtige microscopen. Nanomedicijnen bestaan uit piepkleine deeltjes, genaamd nanodeeltjes, die veel gemakkelijker door de bloed-hersenbarrière kunnen.
Dankzij hun kleine formaat kunnen nanomedicijnen op moeilijk bereikbare plekken in het lichaam terechtkomen. Deze medicijnen kunnen dan precies de delen van de hersenen bereiken die behandeld moeten worden, zonder de rest van het lichaam te veel te beïnvloeden. Hierdoor kunnen de medicijnen veel gerichter werken, waardoor de kans op bijwerkingen kleiner wordt.
Wat is neusto-brain (N2B) medicijnafgifte en hoe werkt het?
Een nieuwe manier om medicijnen direct in de hersenen te brengen is door gebruik te maken van de neus, ook wel neusto-brain (N2B) medicijnafgifte genoemd. Bij deze methode wordt het medicijn via de neus ingeademd. Het medicijn gaat dan via de neusgangen naar de hersenen.
Waarom werkt dit zo goed? De neus is eigenlijk direct verbonden met het brein, vooral via de reukzenuwen. Door het medicijn via de neus in te brengen, kan het via deze zenuwen direct naar de hersenen gaan. Dit is een voordeel, want het medicijn hoeft niet door de bloed-hersenbarrière heen te gaan.
Voordelen van neusto-brain toediening
Neusto-brain toediening biedt een aantal belangrijke voordelen ten opzichte van andere methoden:
- Directe toegang tot de hersenen: Omdat het medicijn via de neus direct in de hersenen kan komen, werkt het sneller en effectiever.
- Minder bijwerkingen: Door medicijnen gericht naar de hersenen te sturen, worden bijwerkingen elders in het lichaam verminderd.
- Makkelijkere toediening: Neusto-brain is minder ingrijpend dan bijvoorbeeld injecties of operaties en is voor veel mensen minder beangstigend.
Deze voordelen maken deze methode veelbelovend voor de behandeling van neuropsychiatrische aandoeningen. Toch zijn er ook uitdagingen.
Toepassing van nanomedicijnen voor angst en depressie
Angst en depressie zijn de meest voorkomende psychische aandoeningen. Bij mensen met deze aandoeningen werkt de hersenchemie anders, waardoor gevoelens van spanning, angst of somberheid kunnen overheersen. Bij conventionele medicijnen, zoals pillen, duurt het soms weken voordat ze werken, en ze kunnen ook vervelende bijwerkingen hebben, zoals misselijkheid of vermoeidheid.
Onderzoekers onderzoeken nu het gebruik van nanomedicijnen via de neus voor de behandeling van angst en depressie. Deze medicijnen kunnen sneller en directer werken, omdat ze snel in de hersenen terechtkomen. Ze kunnen bijvoorbeeld direct de delen van de hersenen bereiken die betrokken zijn bij stemming en emoties, zoals de amygdala, die belangrijk is voor angstreacties.
Autisme en ADHD: nieuwe behandelopties
Voor mensen met autisme en ADHD kan het dagelijks leven soms een uitdaging zijn. Autisme kan leiden tot problemen met sociale interacties en communicatie, terwijl ADHD zorgt voor moeilijkheden met concentratie en impulsiviteit. Vaak worden hiervoor medicijnen gebruikt, maar deze werken niet altijd even goed en hebben soms vervelende bijwerkingen.
Met de neusto-brain toediening van nanomedicijnen kunnen medicijnen mogelijk direct inwerken op de hersengebieden die bij deze aandoeningen een rol spelen. Dit zou in theorie kunnen helpen bij het verminderen van symptomen zoals impulsiviteit bij ADHD of stress bij autisme, zonder dat de medicijnen te veel invloed hebben op andere delen van het lichaam.
Behandeling van andere neuropsychiatrische aandoeningen
Naast angst, depressie, ADHD en autisme kunnen nanomedicijnen ook nuttig zijn bij andere neuropsychiatrische aandoeningen, zoals:
- Schizofrenie: waarbij mensen last hebben van hallucinaties en waanbeelden.
- Parkinson: waarbij bewegingsproblemen ontstaan door afbraak van hersencellen.
- Bipolaire stoornis: waarbij sterke stemmingswisselingen voorkomen, van extreme blijheid tot diepe somberheid.
Nanomedicijnen kunnen wellicht helpen deze aandoeningen beter te behandelen door de hersenen direct te bereiken.
Voordelen en uitdagingen van neusto-brain medicijnafgifte
Hoewel neusto-brain medicijnafgifte veel voordelen heeft, zijn er ook enkele uitdagingen:
- Dosering: Het kan moeilijk zijn om precies de juiste hoeveelheid medicijn in de hersenen te krijgen.
- Bijwerkingen: Hoewel het risico op bijwerkingen kleiner is dan bij andere methoden, kunnen er nog steeds bijwerkingen optreden, zoals irritatie in de neus.
- Langdurig effect: Sommige nanomedicijnen blijven lang in de hersenen, wat positief kan zijn, maar kan ook leiden tot ophoping van stoffen die niet direct afbreken.
Wetenschappers werken hard om deze uitdagingen op te lossen en zo de voordelen van nanomedicijnen volledig te benutten.
Toekomst van nanomedicijnen
De toekomst van nanomedicijnen ziet er veelbelovend uit. Wetenschappers verwachten dat deze technologie steeds beter wordt en dat we op een dag medicijnen kunnen ontwikkelen die de hersenen nauwkeurig en zonder bijwerkingen kunnen behandelen. Zo kan neusto-brain toediening wellicht worden ingezet voor nog meer hersenaandoeningen, en mogelijk ook preventief, om bijvoorbeeld stress te verminderen en psychische klachten te voorkomen.
FAQ
Is neusto-brain medicijnafgifte veilig?
Ja, onderzoekers hebben veel aandacht voor de veiligheid van deze techniek. Het is echter belangrijk dat de juiste dosering wordt gebruikt om bijwerkingen te voorkomen.
Hoe lang blijft het medicijn in de hersenen?
Nanomedicijnen kunnen lang in de hersenen aanwezig blijven. Dit betekent dat de werking langdurig kan zijn, maar het betekent ook dat de effecten goed gemonitord moeten worden.
Werkt neusto-brain toediening ook voor kinderen?
Er wordt nog veel onderzoek gedaan naar de effecten van neusto-brain toediening bij kinderen. Het lijkt erop dat het vooral veilig en effectief is bij volwassenen, maar onderzoek naar kinderen is nog in volle gang.
Kan iedereen nanomedicijnen gebruiken?
Niet iedereen kan deze medicijnen zomaar gebruiken. Bepaalde groepen, zoals mensen met allergieën of gevoeligheid voor bepaalde stoffen, moeten goed overleggen met hun arts.
Zijn er andere manieren om medicijnen naar de hersenen te brengen?
Ja, naast neusto-brain toediening zijn er ook andere technieken, zoals injecties in de ruggenwervel. Maar deze methoden zijn vaak ingrijpender dan neusto-brain toediening.
Wat is het voordeel van nanomedicijnen boven gewone medicijnen?
Nanomedicijnen kunnen gerichter werken en komen makkelijker in de hersenen. Hierdoor kunnen ze effectiever zijn en hebben ze minder bijwerkingen.
Nanomedicijnen en de mogelijkheid om medicijnen via de neus in de hersenen te brengen, openen nieuwe deuren voor de behandeling van hersenaandoeningen. Het is een spannende ontwikkeling die hopelijk de kwaliteit van leven kan verbeteren voor mensen met neuropsychiatrische aandoeningen.
Kisku A, Nishad A, Agrawal S, Paliwal R, Datusalia AK, Gupta G, Singh SK, Dua K, Sulakhiya K. Recent developments in intranasal drug delivery of nanomedicines for the treatment of neuropsychiatric disorders. Front Med (Lausanne). 2024 Sep 19;11:1463976. doi: 10.3389/fmed.2024.1463976. PMID: 39364023; PMCID: PMC11446881.
