De laatste 25 jaar is er een opvallende toename geweest in de prevalentie van aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit (ADHD) in westerse samenlevingen. Sommigen zien deze trend als positief en geloven dat dit een betere identificatie van ADHD weerspiegelt, en zelfs dat de stoornis nog steeds ondergediagnosticeerd is. Anderen beweren echter dat ADHD te vaak wordt gediagnosticeerd.
Om geestelijke gezondheidsprofessionals te helpen een geïnformeerde en genuanceerde kijk op dit debat te behouden, heeft deze kritische review tot doel (1) empirische resultaten samen te vatten over factoren die kunnen bijdragen aan een toename van het aantal ADHD-diagnoses, en (2) klinische aanbevelingen voor te stellen die in overeenstemming zijn met deze bevindingen om de klinische praktijken voor ADHD-beoordeling en -behandeling te verbeteren. We concluderen dat kunstmatige factoren, zoals de huidige formulering van diagnostische criteria, klinische praktijken en een buitensporige focus op prestatie die wijdverbreid is in Noord-Amerika, waarschijnlijk bijdragen aan opgeblazen prevalentiecijfers.
Uit de analyse van het onderzoek blijkt dat er verschillende factoren zijn die hebben bijgedragen aan de toename van ADHD-diagnoses. Een van de belangrijkste factoren is de manier waarop de diagnostische criteria zijn geformuleerd. De huidige criteria kunnen leiden tot een bredere interpretatie van symptomen, waardoor meer mensen in aanmerking komen voor de diagnose ADHD.
Daarnaast spelen ook klinische praktijken een rol. Er kan sprake zijn van overdiagnose wanneer gezondheidsprofessionals te snel de diagnose ADHD stellen, zonder voldoende zorgvuldigheid en objectiviteit. Bovendien heeft de westerse samenleving een sterke nadruk gelegd op prestaties, wat mogelijk heeft bijgedragen aan een verhoogde focus op symptomen die verband houden met aandachtsproblemen en hyperactiviteit.
Het is essentieel dat we een genuanceerde benadering hanteren bij de beoordeling en behandeling van ADHD. Gebaseerd op de bevindingen uit het onderzoek stellen we enkele klinische aanbevelingen voor om de kwaliteit van de diagnostiek en behandeling te verbeteren:
- Verbetering van de diagnostische criteria: Het is belangrijk dat de diagnostische criteria voor ADHD zo worden geformuleerd dat ze duidelijk en specifiek zijn. Hierdoor kunnen gezondheidsprofessionals een nauwkeurigere en objectievere beoordeling maken.
- Grondige beoordeling: Bij het stellen van de diagnose ADHD moeten gezondheidsprofessionals zorgvuldig te werk gaan. Ze dienen uitgebreid informatie te verzamelen over het gedrag van de persoon in verschillende contexten en over een langere periode. Dit helpt om een vollediger beeld te krijgen en andere mogelijke oorzaken van de symptomen uit te sluiten.
- Multidisciplinaire aanpak: Het is aan te bevelen om bij de beoordeling en behandeling van ADHD samen te werken met een team van professionals, zoals psychologen, psychiaters, en eventueel ook onderwijsdeskundigen. Door verschillende perspectieven te combineren, kan een meer holistisch beeld van de persoon worden verkregen.
- Nadruk op niet-medicamenteuze interventies: Hoewel medicatie soms noodzakelijk kan zijn, is het belangrijk om niet-medicamenteuze interventies te overwegen, zoals gedragsinterventies, oudertraining en aanpassingen in de omgeving. Deze kunnen effectief zijn bij het verminderen van symptomen en het bevorderen van het functioneren.
Het is van groot belang dat we kritisch blijven kijken naar de toename van ADHD-diagnoses en dat we de klinische praktijken blijven verbeteren. Door een zorgvuldige en uitgebalanceerde benadering te hanteren, kunnen we ervoor zorgen dat degenen die daadwerkelijk ADHD hebben de juiste diagnose en passende behandeling krijgen, terwijl overdiagnose wordt voorkomen.
Gascon A, Gamache D, St-Laurent D, Stipanicic A. Do we over-diagnose ADHD in North America? A critical review and clinical recommendations. J Clin Psychol. 2022 Dec;78(12):2363-2380. doi: 10.1002/jclp.23348. Epub 2022 Mar 23. PMID: 35322417.
