Cannabis wordt vaak gebruikt door mensen die zichzelf medicinaal behandelen voor symptomen van psychische aandoeningen. Eén van deze aandoeningen is ADHD, een neurologische aandoening die in verband wordt gebracht met een verhoogd gebruik van cannabis. Hoewel er veel onderzoek is gedaan naar het verband tussen cannabisgebruik en andere psychische stoornissen, is er nog weinig bekend over hoe cannabisgebruik ADHD-symptomen beïnvloedt.
ADHD is een veelvoorkomende aandoening bij kinderen, waarbij symptomen van onoplettendheid en hyperactiviteit aanwezig zijn. Hoewel de exacte oorzaken van ADHD nog niet volledig begrepen worden, is het duidelijk dat genetische en omgevingsfactoren een rol spelen bij het ontstaan ervan. Ongeveer 2-12% van de schoolgaande kinderen heeft ADHD, waarvan 60% de symptomen blijft ervaren in de volwassenheid. Bovendien hebben mensen met ADHD vaak andere psychische problemen, zoals gedragsstoornissen, verslavingen en angststoornissen. Het gebruik van cannabis door mensen met ADHD komt ook veel voor, en er zijn aanwijzingen dat dit verband houdt met een verstoorde dopaminerge neurotransmissie in de hersenen.
Dopaminerge neurotransmissie verwijst naar het proces van communicatie tussen zenuwcellen in de hersenen met behulp van de neurotransmitter dopamine. Neurotransmitters zijn stoffen die worden vrijgegeven door zenuwcellen, ook wel neuronen genoemd, om signalen over te brengen naar andere neuronen, spieren of klieren.
Dopamine is betrokken bij het ervaren van plezier en beloning en wordt vaak geassocieerd met het beloningssysteem van de hersenen.
Een belangrijke eigenschap van het dopaminerge systeem is de betrokkenheid bij het beloningspad in de hersenen. Wanneer we positieve ervaringen hebben, zoals eten van lekker voedsel, het ervaren van genegenheid of het behalen van een doel, wordt dopamine vrijgegeven, wat een gevoel van beloning en plezier creëert. Dit versterkt positief gedrag en moedigt ons aan om dergelijke ervaringen te herhalen.
Dopamine speelt ook een rol bij motivatie en aandacht. Een optimaal niveau van dopamine in de hersenen is cruciaal voor de regulatie van deze processen. Te weinig of te veel dopamine kan bijdragen aan aandoeningen zoals depressie, verslaving, aandachtsstoornissen en schizofrenie.
Bij ADHD wordt gedacht dat er een onbalans is in de dopaminerge neurotransmissie. Dit kan bijdragen aan de symptomen van aandachtstekort, hyperactiviteit en impulsiviteit die worden waargenomen bij mensen met ADHD. Stimulerende medicijnen, zoals methylfenidaat, worden vaak gebruikt om de symptomen van ADHD te behandelen, omdat ze de dopaminerge activiteit in de hersenen verhogen en de aandacht en concentratie verbeteren.
Verschillende studies hebben aangetoond dat mensen met ADHD een verhoogde kans hebben om cannabis te gaan gebruiken en een afhankelijkheid te ontwikkelen. Deze relatie kan te maken hebben met een verstoorde balans van neurotransmitters in de hersenen en het fenomeen van zelfmedicatie, waarbij mensen met ADHD drugs gebruiken om emotionele problemen te verlichten. Echter, het is belangrijk op te merken dat het verband tussen cannabis en ADHD niet per definitie causaal is en dat er veel andere factoren een rol kunnen spelen.
Zelfmedicatie is een fenomeen waarbij mensen op eigen initiatief drugs, medicijnen, of andere middelen gebruiken om symptomen van lichamelijke of psychische aandoeningen te verlichten zonder medisch advies of voorschrift.
Het concept van zelfmedicatie is complex en kan zowel positieve als negatieve aspecten hebben. Aan de ene kant kan het mensen in staat stellen om onmiddellijke verlichting te vinden voor hun symptomen, vooral als ze geen toegang hebben tot professionele medische zorg. Dit kan tijdelijke opluchting bieden en hun dagelijks functioneren verbeteren.
Aan de andere kant zijn er echter serieuze risico’s verbonden aan zelfmedicatie. Het gebruik van niet-voorgeschreven medicijnen of illegale drugs kan leiden tot onbedoelde bijwerkingen, interacties met andere geneesmiddelen, verslaving en zelfs levensbedreigende gezondheidsproblemen. Bovendien kan zelfmedicatie de onderliggende oorzaak van de symptomen maskeren en vertraging veroorzaken bij het stellen van een juiste diagnose en het starten van een passende behandeling.
Bij psychische aandoeningen, zoals ADHD, zien we ook vaak zelfmedicatiegedrag. Mensen met ADHD kunnen bijvoorbeeld cannabis gebruiken om hun symptomen van hyperactiviteit of onoplettendheid te verminderen, omdat ze het gevoel hebben dat dit hen helpt om zich beter te concentreren of rustiger te voelen. Dit kan echter leiden tot een vicieuze cirkel van afhankelijkheid, waarbij het gebruik van cannabis de symptomen kan verergeren of leiden tot andere gezondheidsproblemen.
Het gebruik van cannabis kan verschillende effecten hebben op de hersenen, vooral bij adolescenten. Regelmatig cannabisgebruik tijdens de adolescentie wordt in verband gebracht met verminderd werkgeheugen en aandachtsproblemen. Bovendien kunnen langdurig cannabisgebruik en de daarmee gepaard gaande veranderingen in de hersenen van invloed zijn op impulscontrole en beloningsverwerking.
Mensen met ADHD hebben ook een verhoogd risico op het ontwikkelen van verslavingsproblemen, waaronder cannabisafhankelijkheid. Cannabisgebruik kan ook gedragsveranderingen teweegbrengen, vooral bij mannen, waarbij hyperactiviteit en impulsiviteit toenemen. Bij vrouwen lijkt vooral inattentiviteit geassocieerd te zijn met problematisch cannabisgebruik.
Hoewel sommige volwassenen met ADHD cannabis gebruiken om symptomen als slecht humeur te verlichten, is er weinig wetenschappelijk bewijs om deze praktijk te ondersteunen. Sommige studies suggereren dat bepaalde bestanddelen van cannabis het gebruik van ADHD-medicatie kunnen verminderen, maar verder onderzoek is nodig om dit te bevestigen.
In conclusie, het verband tussen cannabis en ADHD-symptomen is complex en verdient meer onderzoek. Met de toenemende legalisatie van cannabis is het van groot belang om te begrijpen hoe dit van invloed kan zijn op kwetsbare groepen, zoals kinderen met ADHD. Verder onderzoek is nodig om de langetermijneffecten en mogelijke interacties met ADHD-medicatie te begrijpen.
Dhamija D, Bello AO, Khan AA, Gutlapalli SD, Sohail M, Patel PA, Midha S, Shukla S, Mohammed L. Evaluation of Efficacy of Cannabis Use in Patients With Attention Deficit Hyperactivity Disorder: A Systematic Review. Cureus. 2023 Jun 26;15(6):e40969. doi: 10.7759/cureus.40969. PMID: 37503496; PMCID: PMC10370827.
