Traditionele behandelingsmethoden voor ADHD omvatten vaak een combinatie van medicatie en gedragstherapie. Echter, deze behandelingen zijn niet zonder beperkingen. Veel kinderen ervaren bijwerkingen van psychostimulantia zoals verminderde eetlust, slaapproblemen en stemmingswisselingen. Bovendien zijn er zorgen over de lange termijn effecten van deze medicijnen, zoals afhankelijkheid en misbruik.
In de afgelopen jaren is de belangstelling voor alternatieve en complementaire behandelingen, zoals kruidengeneeskunde, toegenomen. Kruidengeneeskunde biedt een natuurlijke benadering voor het beheersen van ADHD-symptomen, met mogelijk minder bijwerkingen. Dit artikel bespreekt de bevindingen van een recente systematische review over de effectiviteit en veiligheid van verschillende kruidenmiddelen bij de behandeling van ADHD bij kinderen en adolescenten.
Onderzoek naar kruidengeneeskunde bij ADHD
Het doel van het onderzoek was om een bijgewerkte systematische review te bieden van klinische onderzoeken naar kruidengeneeskunde en fytochemicaliën voor de behandeling van ADHD bij kinderen. Internationale elektronische databases zoals Scopus, PubMed en Google Scholar werden doorzocht naar relevante studies gepubliceerd tussen 1 januari 2000 en eind oktober 2021. De studies moesten interventional zijn, zoals gerandomiseerde gecontroleerde onderzoeken (RCT’s) of open-label klinische studies, en gepubliceerd in het Engels.
In totaal voldeden vijftien studies aan de inclusiecriteria. Deze studies onderzochten de effecten van verschillende kruidenmiddelen zoals Ginkgo biloba, Pycnogenol, Valeriaan, Melissa officinalis, Ginseng, Saffraan en Passiebloem. De resultaten varieerden, waarbij sommige kruiden aanzienlijke voordelen lieten zien in het verminderen van ADHD-symptomen, terwijl andere minder effectief bleken.
Ginkgo Biloba
Ginkgo biloba, ook bekend als de Japanse notenboom, wordt traditioneel gebruikt vanwege zijn antioxiderende en neuroprotectieve eigenschappen. Verschillende studies hebben aangetoond dat Ginkgo biloba kan helpen bij het verbeteren van aandacht en cognitieve functies bij kinderen met ADHD. In een studie van Shakibaei et al. werd gevonden dat kinderen die Ginkgo biloba kregen, significant minder symptomen van onoplettendheid vertoonden in vergelijking met de placebogroep. Bijwerkingen waren mild en omvatten hoofdpijn en maagklachten.
Pycnogenol (Pijnboomschorsextract)
Pycnogenol is een extract van de bast van de Franse maritieme pijnboom en staat bekend om zijn antioxiderende eigenschappen. Onderzoek door Trebatická et al. toonde aan dat Pycnogenol effectief was in het verminderen van hyperactiviteit en onoplettendheid bij kinderen met ADHD. Bovendien bleek het extract de visueel-motorische coördinatie te verbeteren. Er werden slechts minimale bijwerkingen gerapporteerd, zoals lichte maagklachten.
Ginseng
Ginseng, met name Koreaanse rode ginseng, wordt vaak gebruikt vanwege zijn cognitieve en anti-stress effecten. In een studie door Ko et al. kregen kinderen met ADHD ginsengextract en vertoonden ze na acht weken een significante afname van inattention- en hyperactiviteitsscores vergeleken met de placebogroep. Ginseng werd goed verdragen, zonder ernstige bijwerkingen.
Saffraan
Saffraan, gewonnen uit de bloemen van Crocus sativus, wordt traditioneel gebruikt voor zijn kalmerende en antidepressieve effecten. Onderzoek door Baziar et al. toonde aan dat saffraan een vergelijkbare effectiviteit had als methylfenidaat (MPH) bij de behandeling van ADHD-symptomen. Beide behandelingen verminderden de symptomen aanzienlijk zonder significante verschillen in bijwerkingen.
Valeriaan
Valeriaan staat bekend om zijn kalmerende en angstverminderende eigenschappen. Een pilotstudie door Razlog et al. suggereerde dat Valeriaan effectief kon zijn bij het verminderen van ADHD-symptomen zoals impulsiviteit en hyperactiviteit. Er werden geen ernstige bijwerkingen gemeld, hoewel verdere studies nodig zijn om deze bevindingen te bevestigen.
Passiebloem
Passiebloem (Passiflora incarnata) heeft kalmerende effecten en wordt gebruikt bij angst en slaapstoornissen. Een studie door Akhondzadeh et al. vond dat passiebloem vergelijkbare voordelen bood als MPH bij het verminderen van ADHD-symptomen, met minder bijwerkingen zoals angst en verlies van eetlust.
Nadelen van kruidengebruik bij ADHD behandeling
Hoewel kruidenmiddelen steeds meer aandacht krijgen als alternatieve behandelingsopties voor ADHD, zijn er verschillende nadelen en beperkingen verbonden aan hun gebruik. Deze nadelen moeten zorgvuldig worden overwogen.
Een van de grootste nadelen van kruidenmiddelen is het gebrek aan uitgebreid en grondig onderzoek naar de juiste dosering en de korte- en langetermijneffecten. Veel van de bestaande studies naar kruidenmiddelen zijn klein van opzet, hebben methodologische tekortkomingen of missen een langdurige follow-up. Dit maakt het moeilijk om betrouwbare conclusies te trekken over de optimale dosering en de veiligheid van deze middelen op lange termijn.
Farmaceutische behandelingen voor ADHD, zoals methylfenidaat en amfetamine, zijn grondig onderzocht en worden strikt gereguleerd. Deze medicijnen hebben uitgebreide klinische onderzoeken doorlopen om hun veiligheid en effectiviteit te waarborgen. Hierdoor is er veel bekend over de bijwerkingen, risico’s en de juiste dosering van deze middelen.
Kruidenmiddelen daarentegen ontbreken vaak aan deze strenge controle en uitgebreide onderzoeken. Dit betekent dat, hoewel sommige kruiden gunstige effecten kunnen hebben, er een aanzienlijk risico bestaat op (nog) onbekende bijwerkingen of interacties met andere medicijnen. Bovendien kan de kwaliteit en samenstelling van kruidenpreparaten sterk variëren, wat leidt tot inconsistenties in hun effectiviteit.
Placebo-effect
Een belangrijk aspect bij het beoordelen van de effectiviteit van kruidenmiddelen is de vraag of hun werking die van een placebo overtreft. Placebo-effecten kunnen aanzienlijk zijn, vooral bij aandoeningen zoals ADHD waar subjectieve symptomen een grote rol spelen.
In sommige studies naar kruidenmiddelen zoals saffraan en passiebloem is aangetoond dat ze even effectief kunnen zijn als traditionele medicijnen zoals methylfenidaat. Echter, in veel gevallen is het onduidelijk in hoeverre de waargenomen effecten te wijten zijn aan de werkelijke farmaceutische eigenschappen van de kruiden dan wel aan placebo-effecten. In de review van Anheyer et al. (2017) werden bijvoorbeeld studies opgenomen waarin kruiden zoals Ginkgo biloba en St. John’s wort niet significant beter presteerden dan placebo’s.
In een studie naar de effectiviteit van Ginkgo biloba bij ADHD werd gevonden dat de resultaten vergelijkbaar waren met die van een placebo, waarbij geen significante verbetering in symptomen werd waargenomen in vergelijking met de controlegroep. In een andere studie naar saffraan bij ADHD bleken de resultaten veelbelovend, maar de onderzoekers benadrukten dat de kleine steekproefomvang en de korte duur van de studie beperkingen waren die het moeilijk maakten om definitieve conclusies te trekken.
Praktische implicaties en dagelijkse toepassingen
Voor ouders en verzorgers die overwegen om kruidengeneeskunde te gebruiken als aanvullende behandeling voor ADHD, is het belangrijk om enkele praktische stappen te volgen. Ten eerste is het essentieel om een kinderarts of een specialist in integratieve geneeskunde te raadplegen voordat nieuwe behandelingen worden gestart.
Veiligheidsmaatregelen zijn essentieel bij het gebruik van kruidengeneeskunde. Start altijd met een lage dosis en verhoog geleidelijk onder toezicht van een professional. Let op eventuele bijwerkingen en stop de behandeling indien nodig.
Toekomstig onderzoek met grotere steekproeven en langere follow-up periodes is nodig om de effectiviteit en veiligheid van deze kruidenmiddelen verder te bevestigen. Voor nu kunnen ouders en verzorgers, in samenspraak met professionals, overwegen om kruidengeneeskunde te integreren als een onderdeel van een holistische benadering van ADHD-beheer.
Golsorkhi H, Qorbani M, Sabbaghzadegan S, Dadmehr M. Herbal medicines in the treatment of children and adolescents with attention-deficit/hyperactivity disorder (ADHD): An updated systematic review of clinical trials. Avicenna J Phytomed. 2023 Jul-Aug;13(4):338-353. doi: 10.22038/AJP.2022.21115. PMID: 37663386; PMCID: PMC10474921.
